Από τη 1η ως τις 31 του Μάρτη, συνηθίζεται να φοριέται
στον καρπό του χεριού ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη
κλωστή, τον «Μάρτη» ή «Μαρτιά». Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο
«Μάρτης» φοριέται κυρίως από τα παιδιά για να προστατεύει τα πρόσωπά τους από
τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, για να μην καούν.
Ο "Μάρτης" φτιάχνεται την τελευταία ημέρα
του Φεβρουαρίου και φοριέται, είτε σαν δαχτυλίδι στα δάχτυλα, είτε στον καρπό
του χεριού σαν βραχιόλι. Καμιά φορά φοριέται ακόμα και στο μεγάλο δάχτυλο του
ποδιού, ώστε να μην σκοντάφτει ο κάτοχος του.
Το φορούσαν μέχρι να φανούν τα πρώτα χελιδόνια, οπότε
και το άφηναν πάνω σε κλαδιά, ώστε να τον πάρουν τα πουλιά για να χτίσουν τη
φωλιά τους ή το έβαζαν κάτω από μία πέτρα. Μετά από λίγες ημέρες έβλεπαν κάτω
από την πέτρα και αν έβρισκαν μυρμήγκια περίμεναν ευτυχία και το αντίθετο αν δεν έβρισκαν.
Μάρτης
Τον γνωρίζετε το Μάρτη,
τον τρελό και τον αντάρτη;
Ξημερώνει και βραδιάζει
κι εκατό γνώμες αλλάζει.
Βάζει η μάνα του μπουγάδα,
σχοινί δένει στη λιακάδα,
τα σεντόνια της ν’ απλώσει,
μια χαρά να τα στεγνώσει.
Να που ο Μάρτης μετανιώνει
και τα σύννεφα μαζώνει
και να μάσει η μάνα τρέχει
τα σεντόνια, γιατί βρέχει!
Να ο ήλιος σε λιγάκι,
φύσηξε το βοριαδάκι,
κι η φτωχή γυναίκα μόνη
τα σεντόνια ξαναπλώνει.
Μια βροντή κι ο ήλιος χάθη
μες στης συννεφιάς τα βάθη,
ρίχνει και χαλάζι τώρα,
ποποπό, τι άγρια μπόρα!
Ως το βράδυ φορές δέκα
άπλωσε η φτωχή γυναίκα
την μπουγάδα, κι όρκο δίνει
Μάρτη να μην ξαναπλύνει.
Ρίτα Μπούμη - Παπά (1906 – 1984)
